PHỤ GIA trong vật liệu xây dựng

vật liệu thiên nhiên hoặc nhân tạo đưa vào chất kết dính, vữa, hoặc bê tông để sản phẩm chế tạo có được tính chất mong muốn và giảm giá thành. Có các nhóm:

   1. PG hoạt tính (thuỷ) là các chất (điatomit, trepel, opaka, tup, trac, đá bọt núi lửa, xỉ lò cao hạt hoá, tro xỉ nhiên liệu, đất sét nung, vv.) khi nghiền mịn có khả năng tác dụng với vôi hoặc sản phẩm hiđrat của xi măng pooclan ở nhiệt độ thường. Được dùng làm PG xi măng, các chất kết dính.

   2. PG đầy (lười) gồm các chất (đá vôi, đolomit, cát, tro xỉ hoạt tính thấp, vv.) mặc dù nghiền mịn, nhưng hầu như không tác dụng với vôi hoặc sản phẩm hiđrat của xi măng. Đưa PG này vào các chất kết dính, vữa, hoặc bê tông để giảm độ biến dạng co, giảm lượng chất kết dính, nâng cao mật độ và giảm giá thành.

   3. PG bền axit (thạch anh, sứ, bazan, điabazơ, granit, vv.) bền kiềm (đá vôi, đolomit, magiesit, vv.), chịu nhiệt (samot, cromit, mảnh gạch chịu lửa, vv.) là những vật liệu đưa vào chất kết dính, vữa, hoặc bê tông để chúng có khả năng bền axit, hoặc bền kiềm, hoặc chịu được nhiệt độ cao.

   4. PG hoạt tính bề mặt: những chất có khả năng bị hấp phụ lên bề mặt các hạt chất kết dính làm thay đổi tính chất bề mặt của chúng. Vd. lignosunfonat Na, Ca làm bề mặt các hạt xi măng ưa nước, còn C_nH_2n-1COOH, (C₂H₅SiHO)_n, (C₂H₅Si(OH)₂ONa)_n  làm bề mặt các hạt xi măng kị nước. Các PG này được dùng để chế tạo xi măng hoá dẻo hoặc xi măng kị nước.

   5. PG tạo bọt và tạo khí: những chất (keo nhựa thông, nhựa saponin, alumosunfonat, vv.) khi khuấy trộn trong vữa và bê tông có khả năng cuốn không khí tạo thành bọt, hoặc những chất (NH₄Cl, CaC₂, bột nhôm, H₂O₂, vv.) phản ứng với vữa và bê tông giải phóng ra khí. Các PG này dùng để chế tạo vật liệu xây dựng nhẹ (gạch, bê tông).

   6. PG làm nhanh hoặc làm chậm đông kết các chất kết dính, những chất làm nhanh hoặc làm chậm tốc độ hiđrat hoá của các chất kết dính. Vd. CaCl₂, Na₂SO₄, thuỷ tinh lỏng... là những PG làm nhanh đông kết (cho vào vữa bê tông, làm giảm thời gian đông cứng bê tông, do đó có thể sớm tháo ván khuôn, sớm cho kết cấu bê tông cốt thép tham gia chịu lực); thạch cao, borac, photphat kiềm, đường các loại, vv., là PG làm chậm đông kết xi măng pooclan.

   7. PG chống lạnh: những chất (NaCl, CaCl₂, NaNO₃, K₂CO₃, vv.) làm giảm nhiệt độ đóng băng của nước trong vữa hoặc bê tông và làm cho vữa hoặc bê tông đóng rắn được ở nhiệt độ dưới 0^oC.